Dieta paleo zyskuje coraz większą popularność oraz szersze grono naśladowców, którzy chcą jeść zdrowiej i mieć świadomość, skąd pochodzi konsumowane przez nich pożywienie. Często, zanim przejdą na nowy model żywienia, zadają sobie pytanie: czy dieta paleo jest zdrowa?

Poniżej pokażę główne założenia diety, omówię jej rodzaje oraz przedstawię potencjalne korzyści i zagrożenia dla zdrowia wszystkim, którzy chcieliby wypróbować sposób odżywiania naszych przodków.

Czy dieta paleo jest zdrowa? Główne założenia.

Dieta paleo jest utożsamiana z dietą jaskiniowca, pochodzącego z epoki kamienia łupanego, który żywił się tym, co znalazł lub upolował. Jest to sposób odżywiania wywodzący się z czasów poprzedzających spopularyzowanie rolnictwa. Głównymi komponentami diety paleo są produkty pochodzenia zwierzęcego ze źródeł niehodowlanych oraz roślinnego ze źródeł nieuprawnych, tj. mięso, ryby, warzywa, owoce, jaja, pestki i orzechy.*
Z diety paleo wyklucza się zboża, rośliny strączkowe, nabiał, sól, rafinowany cukier, przetworzone oleje oraz resztę produktów, które były niedostępne, zanim ludzie zaczęli uprawiać rolę i udomawiać zwierzęta.*

Czy dieta paleo jest zdrowa? Rodzaje diety paleo.

Współcześnie, dieta paleo jest podzielona na trzy rodzaje: klasyczne paleo, dieta samuraja oraz primal.**

Klasyczna dieta paleo składa się z produktów nieprzetworzonych. Polecane produkty to: mięso, jaja, warzywa, owoce i grzyby. Często zalicza się też do nich: bulwy, orzechy i pestki. Obróbka termiczna jest dozwolona, ale poleca się spożywanie jak najbardziej surowych produktów.**

Dieta samuraja jest polecana osobom stosującym aktywność fizyczną i sportowcom. Łączy w sobie elementy klasycznej diety paleo oraz bezglutenowe zboża i pseudozboża, np. kaszę jaglaną, kaszę gryczaną, ryż, komosę ryżową, amarantus. Dodatkowo, dozwolone jest spożywanie roślin skrobiowych: ziemniaków czy batatów.**

Primal jest najmniej restrykcyjną odmianą diety paleo, bo dopuszcza spożywanie produktów wymienionych w klasycznej diecie paleo oraz wartościowych produktów, które nie mają działania prozapalnego. Dozwolone jest spożywanie niektórych strączków oraz surowego nabiału koziego, owczego lub krowiego, pochodzącego od zwierząt pasących się na łąkach.**

Czy dieta paleo jest zdrowa? Negatywne strony diety paleo.

Dieta paleo ma swoich zwolenników i przeciwników. Do wad diety paleo zalicza się zagrożenie występowaniem niedoborów witamin i minerałów, a zwłaszcza wapnia^.**

Do tego dochodzi konieczność kupowania świeżego jedzenia, najlepiej ekologicznego pochodzenia, co wiąże się z większymi kosztami. Wiadomo, że 1 kg dziczyzny jest droższy od 1 kg płatków owsianych.

Chcąc podążać za wytycznymi diety paleo, trzeba również spędzić trochę czasu i włożyć wysiłku, żeby znaleźć dobrej jakości, nieprzetworzone produkty spożywcze. Czasami trzeba udać się do skupu dziczyzny, innym razem znaleźć gospodarza, który pozwala kurom na piesze wycieczki i oferuje jaja z chowu o wolnym wybiegu.
Na tradycyjnej diecie wystarczy wybrać się do supermarketu i kupić zafoliowany kawałek mięsa lub wytłaczankę jajek.

Czy dieta paleo jest zdrowa? Pozytywne strony diety paleo.

Szukając potwierdzonych naukowo zalet diety paleo,  natknęłam się na dwa badania. Obydwa dotyczyły osób cierpiących na cukrzycę typu II. W obu badanych grupach zauważono pozytywne rezultaty ze stosowania diety paleo. Szczegóły opisuję poniżej.

Jedno badanie pochodzi z 2009 roku, kiedy to porównano stosowania diety paleo u 13 pacjentów z cukrzycą typu II do stosowania oficjalnych zaleceń żywieniowych (dieta cukrzycowa). Pacjenci żywili się według wytycznych diety paleo, spożywając chude mięso, ryby, owoce, warzywa, warzywa korzeniowe, jaja i orzechy przez 3 miesiące, a potem przez kolejne 3 miesiące stosowali się do zaleceń diety cukrzycowej.

 W trakcie przebywania na diecie paleo u pacjentów zanotowano:

– większy spadek masy ciała (- 3 kg)

– zmniejszenie BMI (- 1 kg/m2)

– zmniejszenie obwodu talii (- 4 cm)

– obniżenie poziomu ciśnienia krwi (- 4mmHg)

– zwiększenie poziomu HDL (+ 0,08 mmol/L)

Drugie badanie z 2007 roku dotyczyło porównania stosowania diety paleo u 29 pacjentów z chorobą niedokrwienną serca oraz nietolerancją glukozy lub cukrzycą typu II do stosowania diety śródziemnomorskiej. Pacjentom na diecie paleo zalecono spożywanie chudego mięsa, ryb, owoców, warzyw, warzyw korzeniowych, jaj i orzechów. A pacjentom na diecie śródziemnomorskiej zalecono wybieranie produktów pełnoziarnistych, niskotłuszczowego nabiału, warzyw, owoców, ryby, olejów roślinnych i margaryny.

Zauważono:

– poprawę tolerancji glukozy na diecie paleo

– obniżenie stężenia glukozy AUC: – 26% dieta paleo vs – 7% dieta śródziemnomorska

– zmniejszenie obwodu talii: – 5,6 cm dieta paleo vs – 2,9 cm dieta śródziemnomorska.

Stwierdzono, że dieta paleo może poprawić tolerancję glukozy niezależnie od zmniejszonego obwodu talii.****

Patrząc na powyższe przykłady, można jasno odpowiedzieć na tytułowe pytanie. Dieta paleo jest zdrowa i może nieść pozytywne korzyści zdrowotne. Oczywiście dieta powinna być indywidualnie dobrana z uwzględnieniem lokalnych i sezonowych produktów. Mieszkańcy Polski mogą zajadać się truskawkami, orzechami włoskimi i wybierać mięso z dzika czy sarny, podczas gdy w Australii lepiej sięgać po papaję, orzechy makadamia, mięso z rekina.

*M.D. D. Klonoff, The Beneficial Effects of a Paleolithic Diet on Type 2 Diabetes and Other Risk Factors for Cardiovascular Disease, J Diabetes Sci Technol, Nov 2009
**Wierzbicka, K. Karus-Wysocka, Polski Przewodnik Paleo, Wyd. Publicat, Poznań 2016
***T. Jonsson, Y. Granfeldt, B. Ahren, UC. Branell, G. Palsson, A. Hansson, M. Soderstrom, S. Lindeberg, Beneficial effects of a Paleolithic diet on cardiovascular risk factors in type 2 diabetes: a randomized cross-over pilot study, Cardiovasc Diabetol, Jul 2009
**** S. Lindeberg, T. Jönsson, Y. Granfeldt, E. Borgstrand, J. Soffman, K. Sjöström, B. Ahrén, A Palaeolithic diet improves glucose tolerance more than a Mediterranean-like diet in individuals with ischaemic heart disease, Diabetologia, Sep 2007