Pij mleko! – mówili. Tylko czy mieli rację? Czy popularne mleko ze kartonu naprawdę nadaje się do picia?
W poprzednim poście pojawił się już wykaz korzyści z karmienia piersią dla matki i dziecka (klik). A dzisiaj chciałabym porównać mleko kobiece a mleko krowie, ze względu na zawartość mikro i makroelementów, witamin oraz rodzaj białka.

Zacznijmy od tego, że skład mleka ludzkiego, w porównaniu do mleka krowiego, diametralnie się różni. Dlatego nie jest ono odpowiednie do podawania niemowlętom. Wynika to z faktu, że mleko krowie jest przeznaczone dla oseska roślinożernego, który ma inne zapotrzebowanie pokarmowe niż wszystkożerny człowiek.*

Poniższa tabelka pokazuje porównanie składu chemicznego obu rodzajów mleka.

Składniki Mleko ludzkie Mleko krowie
Woda (%)

Białko (%)

– kazeina

– białko serwatkowe

– laktoalbumina

– laktoglobulina

Laktoza (%)

Tłuszcz (%)

Sole mineralne (%)

 87,6

1,2

0,4

0,6

0,3

–

7,0

3,8

0,21

 87,3

3,3

2,8

0,6

0,4

0,2

4,8

3,7

0,72
Sole mineralne (na litr)

Makroelementy

– Sód (mmol)

– Potas (mmol)

– Chlor (mmol)

– Wapń (mg)

– Fosfor (mg)

– Magnez (mg)

– Siarka (mg)

  

 

7,0

14,0

12,0

330,0

150,0

40,0

140,0

  

 

25,0

35,0

29,0

1250,0

960,0

120,0

300,0
Mikroelementy (na litr)

– Żelazo (mg)

– Cynk (mg)

– Miedź (mg)

– Jod (mg)

– Kobalt (mg)

– Mangan (mg)

– Fluor (mg)

– Selen (mg)

  

1,5

1,2

0,4

0,07

Ślad

Ślad

0,107

0,021

  

1,0

3,8

0,3

0,21

0,6

0,02

–

0,04
Aminokwasy (mg/litr)

– Histydyna

– Izoleucyna

– Leucyna

– Lizyna

– Metionina

– Fenyloalanina

– Treonina

– Tryptofan

– Walina

– Alanina

– Arginina

– Kwas asparginowy

– Cystyna

– Kwas glutaminowy

– Glicyna

– Prolina

– Seryna

– Tyrozyna

  

230,0

860,0

1610,0

790,0

230,0

640,0

620,0

220,0

900,0

–

0,43

–

–

–

–

–

–

–

  

800,0

2120,0

3560,0

2570,0

870,0

1730,0

1520,0

500,0

2280,0

0,75

1,4

1,7

–

6,8

0,11

8,5

1,6

–
Witaminy (na litr)

– Witamina A (mg)

– Karoteny (mg)

– Witamina D (j.m.)

– Tokoferol (mg)

– Tiamina (mg)

– Ryboflawina (mg)

– Witamina B6 (mg)

– Kwas nikotynowy (mg)

– Witamina B12 (mg)

– Kwas foliowy (mg)

– Biotyna (ug)

– Kwas pantotenowy (mg)

– Kwas askorbinowy (mg)

  

0,61

0,25

40,0

2,4

0,142

0,373

0,18

1,83

Ślad

1,4

2,0

2,46

52,0

  

0,27

0,37

–

0,6

0,43

1,56

0,51

0,76

6,6

1,3

22,0

3,4

11,0
Kcal/litr

kJ/litr

 710,0

2975

 690,0

2890

Źródło: J. Hasik, J. Gawęcki, Żywienie człowieka zdrowego i chorego, tom 2, Wyd Naukowe PWN, Warszawa 2005

Mleko kobiece a mleko krowie – skład

Mleko krowie ma prawie trzy razy więcej białka w porównaniu do mleka ludzkiego. Różni się też rodzajem białka. W mleku kobiecym jest najwięcej białka serwetkowego, a w mleku krowim kazeiny. W mleku krowim jest siedem razy więcej kazeiny niż w mleku ludzkim oraz występuje obca dla niemowlaka β-laktoglobulina.

W mleku kobiecym przeważa ilość laktozy, dzięki czemu jest słodsze. Jest jej prawie półtora raza więcej w porównaniu do mleka krowiego. Jednocześnie w obu mlekach występuje zbliżona zawartość tłuszczu.

Mleko kobiece a mleko krowie – zawartość soli mineralnych

Dużą różnicę widać na przykładzie zawartości soli mineralnych. Mleko krowie zawiera ponad trzy razy więcej soli mineralnych, dlatego spożywanie go przez niemowlaka mogłoby doprowadzić do uszkodzenia nerek.**

Największe rozbieżności występują między zawartością sodu na litr płynu (w mleku krowim jest go trzy i pół raza więcej), wapnia (prawie czterokrotnie mniej znajduje się w mleku kobiecym) oraz fosforu (mleko krowie ma go prawie siedem razy więcej).

Dodatkowo, mleka różnią się też zawartością mikroelementów na litr płynu. W mleku krowim znajduje się trzy razy więcej cynku i jodu. W mleku ludzkim są śladowe ilości kobaltu i manganu, które z kolei występują w mleku krowim.

Mleko kobiece a mleko krowie – zawartość witamin

W mleku ludzkim jest prawie dwa razy więcej witaminy A, która razem z beta-karotenem uczestniczy w procesie wytwarzania i regeneracji skóry oraz błon śluzowych, a także chroni je przed wolnym rodnikami tlenowymi. Dodatkowo bierze udział w procesie dojrzewania siatkówki.***

W mleku krowim nie ma witaminy D, która zapewnia prawidłowe funkcjonowanie gospodarki fosforanowo-wapniowej oraz wpływ na zawartość substancji mineralnych w kościach.***

Mleko kobiece zawiera pięć razy więcej witaminy C niż mleko krowie, zapewniając właściwości uszczelniające oraz antyoksydacyjne.***

Kaloryczność obydwu rodzajów mleka jest porównywalna i pozostaje na poziomie około 700 kcal na litr płynu.

Mleko kobiece a mleko mleko modyfikowane

Jak to się dzieje, że mleko modyfikowane, podawane niemowlakom jest wytwarzane na bazie mleka krowiego, skoro tak bardzo różnią się od siebie? Otóż, mleko krowie zostaje upodobnione w procesie produkcji do mleka ludzkiego. W warunkach przemysłowych, zostaje obniżona ilość kazeiny, a zwiększona ilość białek serwatkowych. Dodatkowo, zmniejszona zostanie ogólna ilość białka oraz zawartość soli mineralnych. Dodaje się też olej roślinny, a redukuje zawartość tłuszczu mleka krowiego.**

Należy pamiętać, że mleko modyfikowane nigdy nie zastąpi niemowlakowi mleka matki, o czym informują również producenci mieszanki zastępczej: Karmienie piersią jest najwłaściwszym sposobem żywienia niemowlęcia. Decyzję dotyczącą rozpoczęcia karmienia mlekiem modyfikowanym i wprowadzenia pokarmów uzupełniających, zwłaszcza poniżej 6. miesiąca życia, należy podjąć po konsultacji z lekarzem, uwzględniając indywidualne zapotrzebowanie niemowlęcia.****

Mleko kobiece a mleko krowie

*J. Kwaśniewsi, T. Kwaśniewski, Tuste życie, Wyd WGP, Warszawa 1997.
**J. Hasik, J. Gawęcki, Żywienie człowieka zdrowego i chorego, tom 2, Wyd Naukowe PWN, Warszawa 2005
***B. Pawlus, A. Kordek, B. Łoniewska, Podstawowe składniki mleka kobiecego – najnowsze wiadomości, Borgis – Medycyna Rodzinna 5/2004, s. 213-216, http://www.czytelniamedyczna.pl/549,podstawowe-skladniki-mleka-kobiecego-najnowsze-wiadomosci.html
****https://www.mlekolandia.pl/nestle-nan-optipro-plus-2-puszka-mleko-modyfikowane-w-proszku-dla-niemowlat-powy-12-k-1100-1150-p